Trồng Sầu Riêng Bằng Công Nghệ Toàn Diện

Nông dân trồng sầu riêng đang làm được điều mà nhiều kỹ sư chưa chắc làm tốt, đó là lắng nghe cây, thấu hiểu đất và nuôi dưỡng trái sầu riêng bằng tri thức.

Công nghệ đi vào đất

Không còn cảnh trồng rồi phó mặc, nhiều nông dân trồng sầu riêng tại TP.HCM đang lặng lẽ bước vào giai đoạn mới. Họ không hô hào ồn ào, không gọi tên chuyển đổi số bằng những từ ngữ hào nhoáng. Nhưng cách họ chăm từng gốc cây, ghi từng dòng nhật ký, đọc bảng theo dõi độ ẩm đất hay điều khiển máy bay không người lái phun thuốc… đã cho thấy một cuộc thay đổi thật sự đang diễn ra.

Thay vì phụ thuộc vào cảm tính hay kinh nghiệm truyền miệng, nông dân giờ đã học cách tiếp cận công nghệ theo cách rất riêng, bình dị nhưng hiệu quả. Một nông dân trồng sầu riêng lâu năm ở xã Thanh An (TP.HCM) từng nói vui trong buổi học ngoài vườn: “Hồi trước tôi nhìn trời, nhìn lá mà đoán bệnh cho cây. Giờ thì nhìn ứng dụng, coi biểu đồ, mà nó cũng trúng phết”. Câu nói ấy chính là minh họa sống động cho sự thay đổi sâu sắc trong tư duy canh tác, từ kinh nghiệm sang dữ liệu, từ cảm giác sang số hóa.

Tại nhiều vùng trồng chuyên canh, nông dân đang dần làm quen với hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, phân phối dinh dưỡng qua hệ thống tưới, robot cắt cỏ luồn lách qua từng gốc cây, máy bay không người lái phun thuốc sinh học định kỳ mà không cần chạm tay vào hóa chất. Quan trọng hơn là cách nông dân tiếp cận và sử dụng chúng. “Lúc đầu tôi sợ công nghệ lắm. Thấy máy móc là né. Nhưng được cán bộ chỉ tận tình, xài thử rồi mới thấy khỏe. Giờ làm nông mà không có công nghệ thì thua”, một hộ trồng sầu riêng trẻ tuổi ở xã Thanh An chia sẻ. 

Những lớp học giữa vườn, nơi không có bảng đen phấn trắng mà thay vào đó là cây cối, cỏ dại, luống đất và tấm lòng ham học, đó chính là nơi tri thức chuyển hóa thành kỹ năng thực thụ. Theo bà Lưu Đình Lệ Thúy, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Bình Dương (cũ), chính mô hình học này đã “kéo tri thức sát với đất” hơn bao giờ hết.

“Chúng tôi không muốn bà con học để biết mà là học để làm. Mỗi vườn là một bài giảng, mỗi buổi điều tra sâu bệnh là một tiết thực hành. Người học chủ động hỏi, tự kiểm tra vườn, tự xử lý, đó mới là mục tiêu thật sự”, bà Thúy nói.

Cũng nhờ sự đồng hành sát sao đó, nhiều người trồng sầu riêng đã tự tin ghi nhật ký canh tác, tự làm hồ sơ truy xuất nguồn gốc, biết cách duy trì thiên địch trong vườn để giảm thuốc hóa học, sử dụng chế phẩm sinh học thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào phân, thuốc hóa học. Nhiều người còn chủ động làm hồ sơ xin cấp mã số vùng trồng – bước quan trọng để tiếp cận thị trường xuất khẩu chính ngạch.

Chính sách đến đúng lúc

Ở góc độ quản lý ngành, ông Nguyễn Như Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhấn mạnh, để trái sầu riêng Việt Nam chinh phục thị trường quốc tế, không thể thiếu hạ tầng công nghệ, từ mã số vùng trồng, truy xuất điện tử đến quy trình canh tác đạt chuẩn. “Trái ngon chưa đủ. Phải có hồ sơ, có dữ liệu, có quy trình sản xuất minh bạch thì mới vào được Nhật, Hàn, Úc… Công nghệ không phải điều xa xỉ, mà là điều kiện bắt buộc”, ông nói.

Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các địa phương triển khai số hóa vùng sản xuất, hỗ trợ cấp tín dụng xanh cho mô hình sản xuất sạch, đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên nông thôn, cung cấp phần mềm quản lý vườn cây và thúc đẩy hình thành các hợp tác xã kiểu mới, nơi công nghệ và cộng đồng cùng song hành. Chính sách không dừng ở khẩu hiệu mà đang chạm đến từng vùng đất, từng vườn cây, từng hộ nông dân để họ có thêm cơ hội, thêm công cụ và niềm tin.

Giấc mơ trái sầu riêng sạch, vươn ra thế giới không còn là chuyện viển vông. Nó đang hiện diện từng ngày, trên từng luống cây, giữa tiếng cười lạc quan của những người nông dân thế hệ mới, những người không còn đơn độc giữa cánh đồng mà đang đi cùng khoa học, đi với chính sách và đi xa bằng chính bàn tay, trái tim và khối óc của mình.

Hệ sinh thái của AgriHT trong canh tác sầu riêng công nghệ cao

AgriHT xây dựng một hệ sinh thái trồng sầu riêng 4.0, kết nối mọi hoạt động chăm sóc cây trồng vào một nền tảng quản lý thống nhất.

• Cảm biến đất thông minh: Liên tục đo độ ẩm, pH, nhiệt độ và EC của đất, gửi dữ liệu trực tiếp lên ứng dụng. Người trồng biết chính xác khi nào đất khô, khi nào cần bón phân hay điều chỉnh pH, giúp hạn chế bệnh rễ và nâng cao chất lượng trái.

• Hệ thống tưới tự động HT‑01 Pro: Kết nối với cảm biến để tự động tưới chính xác, chỉ tưới khi cây thật sự cần. Hệ thống có thể chia khu vực, hẹn giờ hoặc vận hành hoàn toàn theo dữ liệu cảm biến, tiết kiệm tới 60% nước và công lao động.

• Quản lý số hóa & mở rộng linh hoạt: Toàn bộ dữ liệu tưới và đất được lưu lại, giúp lập nhật ký canh tác số, đáp ứng tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc. Hệ sinh thái này còn dễ dàng tích hợp thêm phun phân tự động, cảnh báo thời tiết và quản lý vườn từ xa.

• Ngoài ra, ứng dụng của AgriHT luôn cập nhật giá các loài nông sản, đặc biệt là sầu riêng hằng ngày cho bà con.

Với hệ sinh thái của AgriHT, người trồng sầu riêng không chỉ “tưới nước và bón phân”, mà còn quản lý cây trồng dựa trên dữ liệu, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị xuất khẩu.